دکتر و بخت بد او

روی نیم‌کتی در میانه‌ی شهر نشسته بودم با آشنائی، هم‌وطنی، هم از گرمای آفتاب بهره‌ می‌بردم و هم از هم‌نشینی با او که  دکتر از مقابلم گذشت. به او سلامی کردم، با نام و تیتر حرفه‌ای‌اش، به روال ما ایرانیان.

دوست‌ام پرسید:

او را می‌شناسی؟ 

گفتم‌اش بله.

 پرسید:

براستی او دکتر است؟

گفتم:

بله، پزشک است.

پرسید:

خوب اگر پزشک است چرا الکلی شده است؟

و بعد به شیشه‌‌ای که از جیب بغلی کت‌اش بیرون زده بود، اشاره کرد.

گفتم:

پزشک هم انسان است. تا بحال به چند پزشک سیگاری برخورده‌ای که ترا از سیگار کشیدن منع کرده‌اند؟ اما این یکی ماجراهائی دارد. بد زمانه دچارش کرده‌است.

اما دکتر پاسخ کوتاهی به  سلامم داد و رفت، چون معمول. او حتا روزهایی که وضع و حال  خوبی‌ داشت، تمایلی برای گفت‌وگوی جدی از خود نشان نمی‌داد. گویا می‌پنداشت که من، به دلیل فعالیتم در انجمن ایرانیان مقیم یوله یا انجمن فرهنگی فردوسی، آدم خطرناکی هستم. هرگاه از او خواستم که به جمع ما پیوندد، با این بهانه که از کارهای "سیاسی" صدمه‌ی بسیار دیده‌است، طفره رفت. با وچود این که بارها به او و بسیاری دیگر گفته بودیم که هدف ما در انجمن فردوسی، آموزش زبان فارسی است به فرزندانمان و با سیاست کاری نداریم.

تا آن روز آفتابی، من از الکلی شدن او بی‌خبر بودم. اما می‌دانستم که شوربختانه جذب بازار کار نشده‌است، خانه و خانواده‌اش از هم پاشیده است.

مدت‌ها از دکتر خبری نداشتم. روزی به مصاحبه‌ای از او در یکی از روزنامه‌های محلی «یوله داگ‌بلاد» برخوردم. مصاحبه را خواندم و متوجه شدم که دکتر سه ماهی است به اتهام ایجاد حریق، در بازداشت موقت است. خسارت آتشی که او متهم به افروختن‌اش بود بیش از صد میلیون کرون سوئدی بود و قرار بود او را محاکمه‌‌کنند.

دیدار آن روز آفتابی من و دکتر دلم را سخت به درد آورد. شب متن زیر را نوشتم و در وبلاگم در سایت زنده‌رود، متنشر کردم، بدون اینکه نام و نشانی از او بدهم.

اگر انقلاب نكرده بودیم، او مسلّمن حالا وضع دیگری داشت در وطن خویش و شهری كه از آن گریخته است.

می‌گویند صاحب خانه و کاشانه‌ئی بوده‌است با درآمدی هنگفت و صد البته عزت و اعتباری.

نمی‌دانم چرا دكتر ترک دیار كرده است یا به چه دلیلی. به من هم ربطی ندارد. اما این را خوب می‌دانم، وقتی آن طنابی كه ما را به هسته‌ی مركزی انقلاب بسته بود، از هم گسیخت، نیروی وحشی حاصل از گریز مركزش، بیش از سه میلیون انسان چون منی را ، به دورهایِ دور این جهان خاکی پرتاب كرد. به نحوی که امروزه به هر شهری در هر دیاری پا بگذاری، بی‌شک با یک ایرانی مهاجر مواجه می‌شوی.

 او هم یكی از این پرتاب شده‌گان بی‌نام و نشان است. او نیز چون هر پناهند‌ه‌ئی، زمانی نام و نشانی داشته است و چون دیگر پزشــكان همكارش، وضع مالیِ خوبی.

نمی‌دانم چه شد كه او به بخت‌اش پشت كرد و سرزمین "وایكینک‌ها" را برگزید برای زیستن. و یا كدام نان به‌حرامی، او را به اینجا راهنما شد. آخر او چرا اینجا را برگزید؟

اوئی كه با زبان و فرهنگ این دیار بیگانه بود و تلاشی هم برای تطبیق خویش با این محیط از خود بروز نداد.

برای دوره‌ی کوتاهی پس از درهم ریختن کانون خانواده‌اش به ایران برگشت. دو سه سالی آن‌جا ماند و گویا ازدواجی هم کرد. اما در آن‌جا نیز "غریب در دیار خویش شده بود". کارش نگرفت و  دوباره به اینجا بازگشت و این بار بدتر بار پیش شد.

نمی‌فهمم چرا او نه خواست بفهمد كه دو ضربدر دو، می‌شود چهار!

اگر انقلاب نكرده بودیم، او امروز نه تنها کانون خانواده‌اش متلاشی نشده بود، شاید عروس و دامادی نیز می‌داشت و نواد‌گانی جمع در دورش که با گفتن "بابا دكتر" از سر و كولش بالا ‌می‌رفتند و تحمل مشكلات زمانه را بر او، بس آسان‌ می‌ساختند.

اگرانقلاب نكرده بودیم، او امروز در دیار غریب، برای تسكین خاطر و فراموشی بدبیاری‌های‌اش، مونسی دیگر، جز آن تلخک محبوس در نیم‌بطری بغلی همیشه همراه‌اش، می‌داشت.

اگر انقلاب نکرده بودیم، او برای گرفتن انتقام از جامعه‌ئی که همه‌ی امکانات رفاهی را در اختیار او گذاشت اما او بدلیل عدم آماده‌گی ذهنی خودش، نتوانست از آن‌ امکانات بهره‌ور شود، مال و منال مردم بی‌گناه را به آتش نمی‌کشید.

 اگر به انقلاب نیاندیشیده بودیم، امروز آن عزیزان از دست رفته‌ی ِمعتقد به" ایده‌ئولوژی‌های رنگارنگ رهاسازی انقلابی" با ما و در میان ما بودند. و من نیز نه در این‌جا، كه در آنجا و درمیان آنان بودم، در كناره‌ی اروند رود، با نخل‌های سر به فلک كشیده اش، هوای دل آویزش و با عطر مدهوش كننده‌ی گل‌های نرگس تازه سر كشیده از خاک و بشارت دهنده‌ی آمدن نوروز و در انتظار میهمانان نوروزی‌، از همه جای ایران.

و متاسفانه کم نیستند این گونه انسان‌های درمانده که به آروزی "روز بهی" دل از خانه و کاشانه‌ی خویش کنده‌اند و می‌کنند.

پی‌نوشت‌ها:

• دکتر مورد صحبت ما متأسفانه روز دوشنبه‌ی ۲۷ نوامبر ۲۰۰۶ به جرم آتش زدن فروشگاه K-routa

در محضر دادگاه شهرستان یوله مقصر شناخته شد. او به مدت شش هفته تحت آزمایشگاه‌های روان‌پزشکی قرار خواهد گرفت. این امید هست که دادگاه پس از وصول نتیجه آزمایش‌ها، چنانچه او بیمار روانی تشخیص داده شود، او را محکوم به درمان اجباری کند. درمان اجباری در بنگاه‌های روان‌ـ درمانی، پشت درهای بسته، انجام می‌شود و گاهی در عمل، همان زندان ابد است، اگر مجرم شفا نیابد.

      اما چنانچه دکتر بیمار روانی تشخیص داده نشود، احتمالن به حبس ابد محکوم خواهد شد.

• لازم به تذکر است که پلیس که دکتر  را مدتها زیر نظر داشته، او را در حین تدارک ارتکاب جرم، دستگیر کرده است. حسب گزارش پلیس، او یک شیشه‌ی محتوی مواد آتش‌زنه همراه داشته و قصدش آن بوده است که اتومبیلی که در خیابان واقع در پشت اداره پلیس، پارک شده بود، به آتش بکشد.
• چند روز پیش دوباره عکس دکتر ما با نام و نشان توی همان روزنامه بود. او به اتهام تلاش برای به آتش‌کشیدن آرپاتمان خویش دوباره محاکمه شد.
• دادگاه استیناف دکتر را از اتهامات وارده تبرئه کرد.
• دکتر  با تنظیم دادخواستی دولت را متهم به بازداشت غیرقانونی خود کرده و خواهان پرداخت ضرر و زیانی معادل یک میلیون کرون از دولت سوئد شده است.

  

 پنج‌شنبه ۲۵ مهرماه ۸۷