تقابل پیر و جوان

تازه کارم را در اداره‌ی حقوقی و قضایی گمرک ایران آغاز کرده بودم که مدیر‌کل مربوطه احضارم کرد برای توضیحی در مورد گزارش پرونده‌ای که نوشته بودم. در اتاق انتظار، به انتظار نوبت‌ به سخنان منشی مدیر کل، که خانمی نسبتن سالخورده ‌بود، به گوش نشسته بودم. او علاوه بر منشی‌گری، نامه‌های حوزه‌ی مدیریت را هم تایپ می‌کرد، به جواب تلفن‌ها جواب می‌داد و اوقات ملاقات مدیرکل را هم تنظیم می‌کرد.

مصاحبش آقایی مسنی بود از کارمندان با سابقه‌ی سازمان گمرک و آنجا حضور داشت تا به ملاقات مدیرکل رود.

هم‌کار پیر، به رسم همدلی به خانم منشی گفت:

کار مشکلی دارید.تلفن که مرتب زنگ می‌زند. مراجعین آقای مدیرکل و معاونشان هم که هست. نوشته‌ها‌ی این جوانان تازه‌کار را با آن خط عجق وجقشان را هم مجبورید بخوانید و ماشین کنید و ...

خانم منشی حرفش قطع کرد و گفت:

نه! تصادفن بچای اداره‌ی حقوقی خوانا می‌نویسن. من در خواندن دست خط اونا مشکلی ندارم ولی در فهم‌ نوشته‌هاشان چرا.

بتازه‌گی آقایی اومده که خیلی خوش خطه. اما اون‌‌قدر قلمبه سلمبه می‌نویسه که نگو. اینجا را نگاه کنید!. نوشته "موضوع استنادی وکیل محترم نمی‌تواند از مصادیق نمی‌دونم چی‌چیه ذیل ماده‌ی... قانون مدنی باشد".

هم‌کار پیر بلند شد، عینک‌اش را بالا پائین کرد، نگاهی به کل نوشته انداخت، من منی کرد و گفت:

منم نمی‌فهمم چی نوشته. شاید خودشم نفهمه. این‌طوی می‌نویسن که بگن با سوادن.

به خانم منشی گفتم:

اجازه می‌فرمائید من تلفظ صحیح‌ کلمه را خدمتتان عرض کنم؟

خانم منشی نگاهی بمن کرد و گفت:

حتمن! خیلی هم ممنونتان می‌شم.

گفتم:

شُقوق به‌معنی بندها است و مفردش می‌شود شِقّ. مثل بند یک ماده یک فلان قانون.

خانم منشی، سری تکان داد و تشکری کرد. بعد پرسید:

به بخشید، شما باید همان آقای تازه‌کار باشید، مگر نه؟

گفتم:

تازه‌ کار که چه عرض کنم. شاید تازه وارد درست‌تر باشد. چون من هفده هیجده‌ سالی کار کرده‌ام. آموزگار بوده‌ام و سال‌هایی در دبیرستان تدریس کرده‌ام و شش هفت سالی هم بخشداری کرده‌ا دارم.

بله‌، بله معلومه! قصد بدی نداشتم. ولی خوب چرا ساده‌تر نمی‌نویسید؟

گفتم:

متاسفانه اگر از اصطلاحات مرسوم حقوقی در دادگستری استفاده نکنیم با توجه به سن و سال‌ نه زیادمان، به بی‌سوادی متهم می‌شویم یا شاید محکوم. گناهمان جوانی است.

کارمند پیر نگاهی از روی غیض بمن کرد و چیزی ولی چیزی برای گفتن نداشت.

زمستان ۱۳۵۲ خورشیدی