غلام رزمی

داشتم اینجا را می‌خواندم که به نام غلام رزمی برخوردم. غلام و لاور رزمی، مرا به سال‌هائی دور برد. سال ۱۳۴۹ که تازه بخشدار خورموج دشتی شده بودم. پشت میز کارم نشسته بودم، جیپی مقابل در بخشداری توقف کرد، مردِ میانِ سالِ راننده، با فرزی پائین پرید و پیرمرد را در پیاده شدن‌اش کمک کرد. پیرمرد با تکیه بر عصایش، وارد بخشداری شد. دو کارمند بومی بخشداری، صابری و رفیعی‌نژاد به استقبالش رفتند. با هم وارد اتاق من شدند و پیرمرد را بنام "غلام رزمی" معرفی کردند. پیرمرد به جلو آمد و برحسب سنت‌ خویش قصد بوسیدن دستم را داشت که صورتش را بوسیدم و به نشستن تعارف‌اش کردم. پسرش نیز نشست. از غلام رزمی و یاغی‌گری‌اش علیه شاه و دولت شاهنشاهی‌اش، داستان‌ها شنیده‌بود. شاه را دوست نداشتم و دولت‌ا‌ش را نیز. دشمنِ دشمن را، دوست می‌پنداشتم. حال غلام رزمی آمده بود به دیدارم برای خوش‌آمدگوئی به منطقه‌ئی که زمانی زیر فرمان او بود. و با خود می اندیشیدم که چه سعادتی که با دشمنِ دشمن‌ات دوست باشی! چه صحبت‌هائی بین ما رد و بدل شد، یادم نیست. ولی او و پسرش صمیمانه مرا به قلعه‌ی خویش دعوت کردند که من قول موافقی ندادم و به آینده موکول‌اش کردم. بعد از رفتن آنان رفیعی‌نژاد به اتاقم آمد و شرحی داد از خصوصیات او و تذکری که مبادا فریفته‌ی حرف‌های او شَوَم که چون دیگر خان‌های منطقه است و کُرنِش و کوچک‌نمائی‌اش، مقدمه‌ئی است برای زیاده‌طلبی‌های آینده‌اش. آن سال گندم کم بود و مردم منطقه در مضیقه. با نامه‌نگاری‌های بسیار دولت مقداری گندم در اختیار بخشداری‌‌های منطقه گذاشت تا با نرخی مقرر و نظارتی دقیق، گندم در اختیار نیازمندان گذاشته شود. دیری از انتشار خبر نگذشته بود که سر و کله‌ی غلام رزمی و پسرش دوباره، پیدا شد، با همان اظهار اخلاص و فروتنی قبلی. سپس خواسته‌ی واقعی‌اش را طرح کرد و گفت: همان‌طور که استحضار دارید، ما نان‌خور بسیار داریم و در خانه‌ی من بروی مردم باز است. بدلیل خشکسالی، گندمی برداشت نکرده‌ام و شرمنده‌ی میهمانانم که گندمی نیست تا حد اقل به نانی دعوتشان کنم. نهایت نقاضای نماینده‌گی فروش گندم را کردو خواست که توزیع گندم به او واگذار شود. من آنقدر خام نبودم تا دمبه را به گربه بسپارم. تقاضایش رد شد. توزیع گندم را به فردی سپردم که پس از پُرس و جوی بسیار، حدس زده بودم سالمتر از دیگران است. خوشبختانه نتیجه هم مثبت شد و بیشتر مردم از توزیع گندم بعدها اظهار رضایت می‌کردند. غلام رزمی، هم چون دیگران با شناسنامه‌هائی که تحویل داد، سهمیه‌ی قانونی خود را گرفت و رفت. فرمانده ژاندارمری خورموج، سروان عزیزالله انصاری، که با صالحیان ؛یکی از هم‌کارانم؛ هم‌دوره‌ئی سربازی بود و از دوران جوانی یکدیگز را می‌شناختند. این امر سبب شده بود که من علاوه بر همکاری‌های اداری، با سروان و خانواده‌اش رفت‌وآمدی خصوصی هم پیدا کرده بودیم. این سروان مرتب نق می‌زد که چرا سری به غلام رزمی نمی‌زنی که او پیر محل است و مورد محبت بخشداران پیش از تو بوده است. او گله‌مند است که تو بازدید او را پس نداده‌ئی و همین مسئله سبب سرشکستی او شده‌است بین دیگران. بماند که من به دلایل شخصی و اعتقادی، دعوت هیچیک از خوانین محلی را نمی‌پذیرفتم. اما خوب غلام رزمی، همان‌طور که اشاره کردم" دشمن دشمن بود" و سال‌هائی توی کوه و کمر با دولت شاه جنگیده بود، دلم می‌خواست پای صحبتش به نشینم و به درد دلش گوش کنم. ولی ای دل غافل! نهایت روزی بهاری بهمراه سروان روانه‌ی لاور رزمی شدیم. قلعه غلام در سینه‌کشی کوهی بود و چشم انداز زیبائی داشت. روی بهار خواب نشستیم، نهار را همان‌جا خوردیم. کوه ها را دید می‌زدیم و از همه جا صحبت بود و سروان از منطقه می‌گفت و سختی راه‌هایس که غلام به حرف آمد و گفت: جناب بخشدار! پدرم جائی که شما نشسته‌اید را خیلی دوست می‌داشت. او همیشه آن‌جا می‌نشیت. او حتا در پیری دید خوبی داشت. روزی جمعی از دوستان‌اش گِردش نشسته بودند. پدر پیر شده بود. سه نقطه آن دورها روی خط‌‌الرآس کوه درحرکت بودند. یکی گفت که بزهای کوهی هستند و دیگری چیزی دیگر گفت. ولی پدر اصرار داشت که هرسه آدمِ دوپا هستند. برای اثبات گفته‌اش تفنگ‌اش را طلب کرد. یکی از نوکرها برنوی او را آورد. پدر لوله‌ی تفنگ را روی شانه‌ی او که جلواش زانو زده بود، گذاشت و از مدعیان‌اش پرسید کدامیک را بزنم؟ قرعه‌ به نام نفر وسط افتاد. پدر او را هدف قرار داد. نوکرها را دنبال شکار خود فرستاد. جسد مردی را آوردند و معلوم شد که حق به جانب پدر بوده است. پرسیدم یعنی پدر تو برای اثبات حرف خودش به همین راحتی انسانی را کشت؟ غلام رزمی با همان لهجه‌ی بومی‌اش گفت: یکی ازین فرمانبرها بود. شرمنده از خودم که میهمان چنین فردی شده‌ام به سروان گفتم برویم که من کار مهمی دربخشداری دارم و از پله‌ها سرازیر شدم.